W lutym miałam przyjemność brać udział w degustacji win z Sardynii organizowanej przez Taste It All wine & food promotion. Pierwszym etapem było masterclass win z Sardynii prowadzone przez redaktora naczelnego portalu vinisfera Mariusza Kopczyńskiego oraz sommeliera z Sardynii Angelo Concasa. Następnie uczestnicy mieli możliwość osobistego poznania producentów win i delikatesów z Sardynii. Oprócz winiarzy przyjechali także producenci słynnej bottargi, serów pecorino, sardyńskiego chleba carasau, przetworów warzywnych – m.in. past z karczochów, z kardów czy z oliwek a także organizator wyjazdów turystycznych.
Podczas seminarium próbowaliśmy win z 5 winnic. Degustacja była komentowana przez Angelo Concas. Przed degustacją Mariusz Kopczyński wprowadził uczestników w tematykę win z Sardynii. Tą wiedzą, poszerzoną o moje własne doświadczenia z wypraw na Sardynię chcę się tutaj podzielić.
WINNICE I DEGUSTOWANE WINA
Cantina di Morogo
- Anastasia 2018, 2. T’Amo 2017, 3. Puisteris 2016, 4. Vignaruia 2015, 5. Bovale 2016, 6. Tiernu 2016 i 7. Cavaliere Sardo 2015
Canatina Romangia
Sabbia 2017, Pietra 2017, Radice 2016, Roccia 2016
Agrocola Soi. Lun 2015
I garagisti di Sorgono. Uras 2015
Fratelli Serra. Vernaccia 200
Co warto wiedzieć o Sardynii
Sardynia to włoska wyspa położona na Morzu Śródziemnym ze stolicą Cagliari. Jes to trzeci co do wielkości region Włoch, natomiast zajmujący 12 miejsce (na 30) pod względem zaludnienia.
Efektem odizolowanego położenia jest między innymi bardzo silna tożsamość kulturowa. Sardyńczycy posługują się swoim dialektem (sardu), jego nauczanie jest obowiązkowe w szkołach, napisy i nazwy miast i ulic zapisywane są zarówno po włosku jak i po sardyńsku.
Sardynia przez lata przechodziła z rąk do rąk – rządzili nią Kartagińczycy, Rzymianie, Wandalowie, Arabowie, Genueńczycy, Aragonowie, aż w końcu na kilka stuleci przeszła po panowanie hiszpańskie. Wpływy hiszpańskie są na wyspie bardzo widoczne, szczególnie w rejonie Alghero (mieście korali), gdzie dziś aż 40% mieszkańców posługuje się archaiczną odmianą katalońskiego. Nazwy zapisywane są w 3 językach – włoskim, sardyńskim i katalońskim.
Wyspa słynie z tego, że ludzie dożywają tu sędziwego wieku, jest w czołówce miejsc na świecie, gdzie żyje najwięcej stulatków.
Znajdziemy tu ponad 200 plaż, wiele z nich uznawanych za jedne z najpiękniejszych na świecie. To sprawia, że Sardynia to także mekka gwiazd i bogatych Europejczyków, którzy mają tu swoje letnie wille lub przyjeżdżają spędzić wakacje w luksusowych hotelach. Najwięcej ekskluzywnych miejsc jest na Costa Smeralda – Szmaragdowym Wybrzeżu i jego nieoficjalnej stolicy Porto Cervo, zwanej też włoskim Saint Tropez. Tu w porcie jachtowym można spotkać zacumowane największe i najdroższe jachty świata.
O winach Sardynii
Według Sardyńczyków jednym z warunków długowieczności jest wypicie codziennie 1 – 2 kieliszków wina. A wina z Sardynii są rzeczywiście wyjątkowe. Choć, pomimo sporego rozmiaru wyspy, win produkuje się tam niewiele ponad 800 hektolitrów rocznie. Z drugiej strony w ostatnich latach produkcja wina dynamicznie wzrasta.
Najbardziej znane sardyńskie szczepy to czerwone cannonau i monica oraz białe vermentino (z Gallury) i vernaccia (z Oristano). A także słodka malvasia (z Bosa). Tylko jedno wino ma status DOCG i jest to Vermentino di Gallura – flagowy okręt Sardynii. To wino świeże, owocowe, ale potrafi także być pełne, pieprzne, dobrze się starzeje.
Klimat i ukształtowanie Sardynii sprawia, że produkuje się tu bardzo różnorodne wina. Przede wszystkim jest tu bardzo ciepło, statystycznie Sardynia ma 300 słonecznych dni w roku. Ze względu na wielkość Sardynii występuje tu duże zróżnicowanie klimatyczne – północ jest chłodniejsza (leży na tej samej szerokości geograficznej co Katalonia), zaś południe znacznie cieplejsze. Duży wpływ na uprawy ma również mistral – suchy, porywisty wiatr wiejący najczęściej zimą.
WINA BIAŁE
Najpowszechniejszym szczepem jest vermentino. Najlepsze vermentino z Sardynii to Vermentino di Gallura produkowane w północno wschodniej części wyspy. Na pozostałym obszarze produkowane są Vermentino di Sardegna.
Kolejne popularne odmiany to malvasia (słodka Malvasia di Bosa) i moscato. Dalej mineralne torbato, nasca, semidano i nuragus. Ciekawe wina daje Vermaccia di Oristano, z której powstają zarówno wytrawne wina jak i słodkie, porównywane czasem do sherry.
WINA CZERWONE
Na wyspie produkuje się mniej więcej po równo win białych i czerwonych. Najbardziej rozpowszechnione szczepy czerwone to cannonau (loklna odmiana grenache) i monica. Oprócz nich także carignano, bovale, barbera sarda czy girò, z którego robi się wina wzmacniane.
LISTA APELACJI SARDYNII
DOCG:
- Vermentino di Gallura
DOC:
- Alghero
- Arborea
- Campidano di Terralba
- Cannonau di Sardegna
- Carignano del Sulcis
- Girò di Cagliari
- Malvasia di Bosa
- Malvasia di Cagliari
- Mandrolisai
- Monica di Cagliari
- Monica di Sardegna
- Moscato di Cagliari
- Moscato di Sardegna
- Moscato di Sorso-Sennori
- Nasco di Cagliari
- Nuragus di Cagliari
- Sardegna semidano
- Vermentino di Sardegna
- Vernaccia di Oristano
MIRTO
Na koniec warto jeszcze wspomnieć o likierze MIRTO produkowanym z mirtu. Najbardziej znane jest ciemne mirto wytwarzane z jagód mirtu, ale można tez spotkać delikatniejsze białe mirto produkowane z kwiatów rośliny. Podaje się go na koniec posiłku, najczęściej mocno schłodzone.
O kuchni Sardynii
Kuchnia Sardynii, jako wyspy, to oczywiście bogactwo ryb i owoców morza. W głębi lądu przeważają jednak dania mięsne. To kraina pasterzy, hoduje się tu owce, krowy i kozy.
Najbardziej znane produkty spożywcze z Sardynii to:
Chleb: Pane carasau – cienkie suche chrupiące płaty, które można maczać w sosie lub polewać oliwą. Tu strona producenta Panificio Ferreli, który zaprezentował swoje pieczywo na targach klik
Ser owczy: Pecorino Sardo, w tym dość charakterystyczny ser o nazwie CASU MARZU. To ser, w którym są żywe larwy muszek. Podobno to wyjątkowy przysmak i jak już się spróbuje, to człowiek jest zachwycony smakiem. Ja się nie odważyłam. Ser ten ma charakterystyczny ostry smak i miękką konsystencję. Rozsmarowuje się go na chlebie (tradycyjnie na carasau) i je razem z tymi larwami, popijając mocnym cannonau. Na targach wyjątkowo pyszne sery pecorino przywiózł producent Picciau Formaggi klik
Bottarga, czyli zasuszona tradycyjnymi metodami ikra ryb, najczęściej cefala pospolitego lub tuńczyka błękitnopłetwego. Wspaniale smakuje ze spaghetti (Spaghetti alla bottarga). Aby zrobić sos wystarczy podgrzać oliwę i wrzucić na nią świeżo startą bottargę. A potem tylko wymieszać z ugotowanym spaghetti. Polecam także wypróbowanie przepisu na pyszny makaron włoski trofie z bottargą i pistacjowym pesto klik
Bottarga jest dość wymagająca jeśli chodzi o dobór wina. Jeśli mówimy o winach sardyńskich najlepsze będą lekkie Vermentino di Sardegna lub Vernaccia di Oristano. Spoza Sardynii doskonale sprawdzi się białe Bolgheri DOC.
Na targach bottargę prezentował producent Smeralda klik