Po pierwsze i najważniejsze – prosecco może być produkowane wyłącznie we Włoszech, w regionie Veneto (Wenecja Euganejska i Friuli – Wenecja Julijska). Do produkcji prosecco używa się gron odmiany glera (min.85%).
Najlepsze prosecco produkowane jest na obszarze gmin Conegliano, Valdobbiadene i Asolo, i ma oznaczenie DOCG, a już takie topowe pochodzi z gron rosnących na jednym wzgórzu, które nosi nazwę Cartizze.
Ja fanką win musujących jestem od dawna, ale od prosecco uzależniłam się mieszkając we Włoszech – praktycznie cały czas co najmniej jedna butelka czekała w lodówce w gotowości. Te najlepsze piliśmy samo, tych podstawowych – DOC Treviso- używaliśmy do przyrządzania ulubionego włoskiego drinka – Aperol Spritz. Dopiero jednak w zeszłym roku miałam ogromne szczęście pojechać do Veneto, odwiedzić producenta i wziąć udział w prywatnej degustacji win z aktualnej oferty
OZNACZENIA NA ETYKIECIE
Etykiety prosecco bardzo różnią się od siebie i zawierają różne informacje. Jak się w tym połapać i jak czytać te etykiety? Po pierwsze, jak już wyżej napisałam, prosecco pochodzi wyłącznie z Włoch z regionu Veneto. I tylko na takim winie może być napis „Prosecco”.
Oczywiście w innych regionach Włoch również produkuje się wina musujące – od najprostszych, sztucznie gazowanych dwutlenkiem węgla słabej jakości ‘vino frizzante’ do naprawdę znakomitych – i drogich – szlachetnych win franciacorta (ale o nich innym razem). W Toskanii, gdzie mieszkałam także powstają, całkiem niezłe wina musujące (frizzante lub spumante). Ale jednak proescco to prosecco !
Prosecco DOCG a Prosecco DOC
DOCG – Denominazione di Origine Controllata e Garantita czyli oznaczenie pochodzenia kontrolowane i gwarantowane, jest to oznaczenie najwyższej klasą jakości włoskich win. Jeśli na etykiecie jest oznaczenie DOCG to znaczy, że to prosecco zostało wyprodukowane na ściśle określonym obszarze zaledwie 15 gmin. Jest to historyczny obszar produkcji prosecco, o długiej tradycji, gdzie winogrona mogą być zbierane wyłącznie ręcznie. Najlepsze wina będą miały napis Prosecco DOCG Conegliano Valdobbiadene Superiore. Aktualnie obszar ten to ok. 5 tysięcy hektarów, z czego 106 hekatarów to wymienione wcześniej Cartizze. Odmiana winogron glera musi stanowić min. 85% zawartości.
Status DOCG został nadany temu obszarowi w 2009 roku. Wtedy też zdecydowano o poszerzeniu obszaru produkcji prosecco na inne gminy, nadając im apelację DOC – Denominazione di Origine Controllata. Są to pozostałe prowincje Veneto (w tym prowincja Treviso) i wszystkie prowincje Friuli Venezia Giulia. Producent ma prawo umieszczania nazwy geograficznej na etykiecie – w Polsce często spotkamy się z nazwą Prosecco Treviso DOC.
RODZAJE PROSECCO
Przede wszystkim extra dry wcale nie oznacza „bardzo wytrawne” – wręcz przeciwnie. Na prosecco spotkamy się z następującymi oznaczeniami związanymi z zawartością cukru w winie:
- ZERO DOSSAGIO/ NATURE – bez dodatku cukru
- BRUT – najbardziej wytrawne, poniżej 12g cukru na litr
- EXTRA DRY – łagodnie wytrawne z delikatnie wyczuwalnym cukrem (12-17 g/l)
- DRY – lekko słodkie (16-32 g/l)
- I bardzo rzadko spotykane (ale istnieje) półsłodkie Demi-dry (32-50 g/l)
W zależności od ilości (naturalnego) dwutlenku węgla prosecco może być spumante (mocniej musujące) lub frizzante (delikatnie musujące). Związane jest to ze sposobem produkcji, ale nie ma większego wpływu na smak. Różnicą między tymi dwoma rodzajami nasycenia jest też czas musowania po wlaniu do kieliszka (krótszy we frizzante). Spumante zawsze zabezpiecza się metalową nakładką, we frizzante stosuje się czasem kapsel czy sznurkowy koszyczek.
Najczęściej prosecco to wina białe, ale występuje także prosecco różowe – oznacza to, ze zostało zmieszane z czerwonym szczepem Raboso.
CARTIZZE
Prosecco Cartizze – to najszlachetniejsze, najwyższej klasy prosecco, na etykiecie znajdziemy napis: Prosecco di Conegliano-Valdobbiadene Superiore di Cartizze. Produkowane jest na ściśle wyznaczonym obszarze, o powierzchni zaledwie 106 hektarów, zlokalizowanym wokół Cartizze, wzgórza w prowincji Valdobbiadene. Uznawane jest za jedno z najlepszych prosecco i produkowane w bardzo limitowanej liczbie. W Polsce za wino z oznaczeniem Cartzze zapłąciciw pow. 100 zł.
RIVE
To oznaczenie, że winnica położona jest na wzgórzu. Takie słowo na etykiecie gwarantuje dobrą jakość wina, gdyż pochodzi ono z winnic położonych na obszarze Conegliano Valdobbiadene.
MILLESIMATO
Na etykietach prosecco można się też spotkać ze słowem Millesimato. Oznacza to, że wino zostało wyprodukowane ze specjalnie wyselekcjonowanych (czyli najlepszych) gron pochodzących tylko z jednego rocznika. W takim przypadku na etykiecie jest podany rok zbioru i dzieje się tak najczęściej wtedy, gdy był to wyjątkowo dobry rok zbiorów. Pozostałe prosecco to w większości wina nierocznikowe – w celu zachowania powtarzalności stylu i smaku wino bazowe jest zazwyczaj mieszanką win z różnych roczników.
METODA PRODUKCJI
Wina musujące produkuje się trzema metodami. Pierwsze to sztuczne gazowanie dwutlenkiem węgla (podobnie, jak robi się to w przypadku napojów gazowanych). Wina produkowane tą metodą są na ogół niskiej jakości i nie warto o nich pisać. Bardzo często można je spotkać w barach, jako tzw. prosecco z kija (co w zasadzie jest nielegalne, bo nie jest to prosecco), i jest wykorzystywane jako tańszy zamiennik do drinków. Pozostałe dwie metody to metody naturalne, gdzie bąbelki pochodzą z fermentacji wina. Prosecco produkowane jest metodą Charmata (lub Martinotti – to inna nazwa na tę samą metodę), w odróżnieniu do metody szampańskiej zwanej też metodą klasycznej, którą produkowany jest szampan, a także np. cava czy franciacorta. Metoda szarmacka oznacza, że wtórna fermentacja, w wyniku której powstają bąbelki, ma miejsce w dużych stalowych kadziach hermetycznie zamkniętych (zwanych autoklawami), a nie w butelkach (jak to jest w przypadku metody tradycyjnej). Ta metoda jest tańsza i szybsza i jest to jeden z powodów, dla których Prosecco jest znacznie tańsze od szampana. Po dojrzewaniu w autoklawach wino jest filtrowane i rozlewane pod ciśnieniem do butelek. Od razu po zabutelkowaniu nadaje się do sprzedaży i konsumpcji. Gotowy produkt można uzyskać w kilka miesięcy, w przeciwieństwie do np. szampana, który gotowy do sprzedaży jest po co najmniej 2-3 latach. Wino produkowane metodą Charmata jest świeższe, łagodniejsze, bardziej owocowe i ma delikatniejsze bąbelki niż to produkowane metodą klasyczną.
JAK WYBIERAĆ
Zdecydowanie najlepsze będzie Prosecco, na którym jest napis Cartize lub Valdobbiadene Prosecco Superiore DOCG Brut Millesimato. Te słowa: Cartize, Valdobbiane, Conegliano, Riva, DOCG i Millesimato są gwarancją, że jest to najwyższej jakości Prosecco, z najlepszego regionu produkcji. Ale oczywiście do codziennego picia spokojnie można poszukać prostszych win DOC, które też nie muszą być złe. Wszystko rzecz gustu. Jednak zdecydowanie odradzałabym kupowanie Prosecco w cenie niższej niż 30 – 35zł.
Warto też wiedzieć o jednej istotnej kwestii – Prosecco powinno się pić świeże, im świeższe tym jest lepsze. Prosecco, w przeciwieństwie do szampana, nie nadaje się do długiego przechowywania. Z czasem traci swoje walory smakowe świeżych owoców i kwiatów.
DO CZEGO PODAWAĆ PROSECCO
Jako lekki aperitif przed posiłkiem, a poza tym podobnie jak inne białe wina – dobrze pasuje do ryb i owoców morza, lekkich dań, makaronów, sałatek i deserów owocowych. A także do.. sushi!
Na zdjęciu poniżej mój makaron z krewetkami i kalmarami do którego wypiliśmy Prosecco w kieliszku przywiezionym z corocznych wiosennych targów prosecco z Conegliano – Primavera del Prosecco Superiore. Jeśli chcielibyście wybrać się wiosną do Conegliano i Valdobbiadene zobaczcie, jakich atrakcji możecie się spodziewać https://www.youtube.com/watch?v=uS-OJjaIDjA&feature=youtu.be
DRINKI Z PROSECCO
Prosecco świetnie sprawdza się w drinkach, najbardziej znane to Aperol-Spritz, w którym prosecco łączy się z Aperolem i sodą (we Włoszech najczęściej używa się toniku) oraz weneckie Bellini – Prosecco zmieszane z musem brzoskwiniowym (w oryginale przecier z białej brzoskwini). Jeśli będziecie w Wenecji koniecznie wpadnijcie na oryginalne Bellini do Harry’s Bar.
Istnieje także wersja truskawkowa – Rossini, a także mniej znany koktajl Hugo – na bazie Prosecco i syropu z czarnego bzu. Poniżej moje zdjęcie z imprezy prosecco.life w warszawskim pubie Lolek
UWAGA!
Niestety w Polsce często sprzedawane są wina musujące, które prosecco nie są, ale je udają. W szczególności dotyczy to win sprzedawanych z tzw. kija, czyli lanego z beczki. Sprzedawcy chcą zaoszczędzić na cenie i kupują tańsze vino frizzante, które jest winem musującym, ale nie jest to prosecco – a klient i tak nie wie. Bo przecież nie widzi opakowania. Warto zawsze upewnić się, czy zamawiając prosecco dostajemy w kieliszku rzeczywiście prosecco (z gron glera).
Po drugie – proponuje uważać, gdy znajdziecie prosecco w promocji. Może to oznaczać, że już dość długo stoi na półce i sprzedawca chce się go pozbyć. A, jak wcześniej pisałam, prosecco jest lepsze im bardziej jest świeże.
CIEKAWOSTKI
Nazwa musującego wina prosecco pochodzi od nazwy miasteczka leżącego na północy Włoch w gminie Triest.
A nazwa miasteczka od… słoweńskiego słowa ‘prosek’ oznaczającego przesiekę. Początkowo szczep, z którego produkuje się prosecco, nazywano właśnie prosecco. Ale żeby nie było konfuzji postanowiono, że prosecco będzie nazwą trunku, który musi być produkowany z gron glera (czyli prosecco), które mogą być mieszane z innymi szczepami.
KIELISZEK DO PROSECCO
Czy wiecie, że są specjalne kieliszki do Prosecco? Oryginalny kieliszek do Prosecco został zaprojektowany specjalnie do włoskich bąbelków z Valdobbiadene jako efekt współpracy Franco Adamiego, ex przewodniczącego Consorzio Valdobbiadene, i austriackiej fabryki kryształów Riedel.
Ma wysokość 222 mm, średnicę 60 mm na górze i 77 w najszerszym miejscu. Jest więc szerszy od kieliszka do szampana (flute), a zwężenie na górze ma utrzymać aromat wina.
Taki kieliszek powinien być napełniony 100ml Prosecco
LATO 2018 i winnica REBULI
W 2018 roku w lipcu pojechaliśmy degustować Prosecco u źródeł – do Veneto. I, oczywiście, uzupełnić zapasy bezpośrednio u producenta. Wybraliśmy producenta, którego znaliśmy już wcześniej i do którego mamy sentyment. To stosunkowo niewielka, rodzinna winnica położona w gminie Valdobbiadene – REBULI. Prosecco produkowane jest wyłącznie z winogron z winnic należących do rodziny.
Przedstawicielka winnicy dała nam do spróbowania wszystkie dostępne w aktualnej ofercie Prosecco, w tym nowości, których nie znaliśmy – wino niefiltrowane, z naturalnym osadem i wino..”Zero grammi” – bez cukru. A także dwa nowe Prosecco Riva DOCG – Ieta (na część babci, która miała tak na imię) i Fonso (na częśc dziadka Alfonso). Mi bardzo smakowało również ich wino różowe, które znałam z poprzednich lat. I oczywiście wino rocznikowe – Millesimato 2017. Kupiliśmy też znane nam wino La Ziliera – to wino tzw. tranquillo, czyli spokojne, bardzo leciutko musujące, zamykane – uwaga- na kapsel. Ciekawe, że w opisie proponują, żeby to wino podawać do weneckich wędlin i … makaronu z fasolą.
